بسمه تعالی
غزلیات فیض کاشانی و عرفان توحیدی
مقدمه :
استاد علامه ملا محسن فیض کاشانی از شاعران , عارفان , محدّثین , مراجع تقلید , مفسّرین کتاب نورانی خداوند قرآنمجید , مهدویت پژوهان ِ قرن یازدهم هجری قمری و از مفاخر و بزرگان ِ تمام ادوارعالمان اسلامی گشته است . ایشان در غزلیات عرفانی از پیروان نامدار ِ لسان الغیبخواجه شمس الدین محمد حافظ گشته است . و غزلیات شیوا و فصیح ایشان سرشار از عرفاناسلامی گشته است . در ذیل عرفان توحیدی در اشعاراستاد فیض کاشانی را بررسی خواهیم کرد .
متن :
آن که پنهان است از چشم کسان , پیداست کیست
در دل هر ذره خورشید نهان پیداست کیست
آری , حضرت توحید معشوق پنهان ِ جهانیان خواهد بود و هر آفریده ی جهان , نشانه ایاز وجود ِ مخفی اوست . همچنین , نور بیکران توحیدی که چشم معنوی و غیب بین خواهد نِگریست در تمام کائنات و در بطن هرآفریده , خواهد بود .
ظاهر باطن نما و باطن ظاهر نما
در عیان پنهان و در پنهان عیان , پیداست کیست
آری , جهان هستی , نشانه و آیینه ای برای وجود حضرت خداوند و صفات الهی گشته است . در حالیکه حضرت خداوند ازتمام مخلوقات , در حجاب گشته است . هم چنین تمام مخلوقات حضرت حق , در تمام لحظاتعاشق و جستجو گر آن وجود پنهان خواهد بود .
آن که او پیداست چون خورشید نزد عارفان
در نقاب از دیده ی نامحرمان پیداست کیست
علامه فیض کاشانی به نکته ای عمیق اشاره کرده است :
افرادی که به مقام عارف توحیدی نائل گشته اند , وجود الهی و حضور نور حضرت خداوند را در تمام لحظات بهوضوح , حس خواهند کرد . همچنین افراد غیرعارف و غیر عاشق , در وجود ِ حضرت یزدان به تردید و شک خواهند نِگریست و حجابهمیشگی خداوند را که خویشتن موجب آن گشته اند , در اندیشه و قلب خویش خواهند داشت .
آن که حسن خوبرویان پرتوی از حسن اوست
هر جمیلی می دهد از وی نشان پیداست کیست
آری , حضرت حق زیبا ترین وجود ِ کائنات و تنها منشأ زیبایی بخش به ماسوالله تعالیگشته است . و هر زیبائی ِ کائنات , نماد و نشانه ای از جمال بی پایان و همیشگیحضرت توحید خواهد گشت .که چشم ها و قلب ها را به حضرت یزدان , متوجّه خواهد کرد .
آن که بهر او زمین بی خود , فلک سرگشته است
کوه از او نالان و دریا در فغان , پیداست کیست
آری , یاد حضرت خداوند و عشق به وجود انوار توحید , تمام هستی را شیفته , حیران وبیدل کرده است .
آن که جسم و جان از او پیدا و او از جسم و جان
ذات پاک او بری از جسم و جان , پیداست کیست
آری حضرت خداوند , خالق تمام اجسام و ارواح گشته است اما وجود استثناء ایشان از جسم و جان نخواهد بود .همچنین شگفت انگیز خواهد بود که مخلوقات مادّی و الهی , نشانه ای از وجودو صفات ِ حضرت یزدان گشته است .
عارفان را جز خدا با کس نباشد الفتی
عاشقان را غیر ذکر اوست کاری هست ؟ نیست
علامه فیض کاشانی می فرماید :
عشق و عرفان تنها برای معبود و معشوق ِ تمام کائنات , حضرت الله خواهد بود و نهوجود دیگری . و این نکته را تنها عارفان ِحقیقی توحید خواهند شکفت .
همچنین , عاشق حضرت توحید همواره در قلب و ذهن خویشتن ,حضور عشق توحیدی را فراموش نخواهد کرد .
اختیار خود به او بگذار و بگذر از اختیار
بنده را جز اختیارش اختیاری هست ؟ نیست
در ادامه علامه فیض کاشانی به نکته ای جاودان اشاره کرده است :
آری , تمام اختیار های دو جهان به اختیارحضرت توحید وصل گشته است . و بدون اذن و خواست الهی
, اختیار ما در عمل , به نتیجه نخواهدرسید . و اندیشه ناب توحیدی , نیایش با حضرت خداوند و طلب کردن خواست و اختیار و مصلحت اندیشی حضرت یزدان در تمام امورزندگی خواهد بود .
این عبادت ها که عابد در دل شب می کند
گر نباشد خالص , آن را اعتباری هست ؟ نیست
شعر ملا محسن فیض کاشانی درباره حضرت خدا
شعر حکیم جمال الدین الیاس نظامی گنجوی درباره حضرت خدا __ قسمت سوم
شعر حکیم جمال الدین الیاس نظامی گنجوی درباره حضرت خدا __ قسمت دوم
حضرت ,تمام ,گشته ,ِ , ,وجود ,گشته است ,پیداست کیست ,فیض کاشانی ,حضرت خداوند ,خواهد بود
درباره این سایت